Giai đoạn 2004 - 2007, TPHCM có chủ trương đầu tư xây dựng 30.000 căn hộ phục vụ công tác tái định cư trên địa bàn và 12.500 căn hộ phục vụ công tác tái định cư Khu đô thị mới Thủ Thiêm. Một số dự án có thời gian đầu tư kéo dài, việc bố trí tái định cư chậm, chi phí vận hành cao, hiệu quả thấp, gây lãng phí nguồn vốn đầu tư từ ngân sách. Không có người ở thời gian dài làm công trình xuống cấp trầm trọng. Các hạng mục siêu thị, bệnh viện, trường học đã hoàn thành cũng không hoạt động được, gây lãng phí ngân sách.

Điển hình, Khu tái định cư Bình Khánh ở TP. Thủ Đức nằm trung tâm Khu đô thị mới Thủ Thiêm có diện tích 38,4 ha và hàng chục block chung cư đồ sộ. Khu tái định cư lớn nhất TPHCM này có tới 12.500 căn hộ và được xây dựng hoàn thành từ năm 2015. Thế nhưng, kể từ đó đến nay, nhiều block chung cư vẫn cửa đóng then cài và đang hoang phế.

Tương tự, Khu tái định cư Vĩnh Lộc B ở huyện Bình Chánh cũng đang trong cảnh hoang vắng. Với nguồn vốn đầu tư 1.000 tỷ đồng cho 529 nền đất và 1.939 căn hộ, năm 2011 khu nhà ở này đã đưa vào hoạt động. Khu tái định cư Vĩnh Lộc B được xây dựng đồng bộ bằng nhiều công trình phụ trợ như siêu thị, khu thể thao, trường học… nhưng hầu hết các gia đình được phân về đây thuộc diện tái định cư ở đường Bùi Viện, kênh Tham Lương và một số chương trình chỉnh trang nội đô… đều không muốn về vì cho rằng cách quá xa trung tâm TPHCM.

Trao đổi với Tiền Phong, ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TPHCM (HoREA) cho rằng, cần phải điều tra xã hội học trước khi thu hồi đất thực hiện các dự án, đồng thời khi hỗ trợ tái định cư phải có nhiều phương án để người dân lựa chọn. Việc điều tra xã hội học sẽ giúp cơ quan Nhà nước nắm được nhu cầu, hoàn cảnh, sinh kế, kể cả tâm tư, nguyện vọng của người có đất bị thu hồi, giúp cho việc thực hiện thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư được sát thực tế và phù hợp với nhu cầu của người dân, tránh tình trạng dư thừa nhà tái định cư như trong những năm gần đây.

Theo ông Đinh Thiên Tân, Trưởng phòng Quản lý vận hành, Sở Xây dựng TPHCM, hiện TPHCM có gần 9.000 căn hộ tái định cư chờ bố trí chỗ ở cho người dân bị giải tỏa tại các dự án. Trong số này, Trung tâm Quản lý nhà và Giám định xây dựng quản lý gần 8.500 căn. Các căn hộ tái định cư nằm rải khắp các quận huyện, TP. Thủ Đức. Một số khu vực có số lượng căn hộ để trống lớn, như Khu tái định cư Bình Khánh còn hơn 5.300 căn, 320 căn ở quận 12, hơn 220 căn hộ tại chung cư Tân Mỹ quận 7, 470 căn hộ tái định cư tại quận Bình Thạnh... nhưng đều vắng người ở.

Ông Tân cho biết, do chưa có người ở nên các căn hộ này đóng cửa, niêm phong, không phát sinh chi phí duy tu, bảo dưỡng. Tuy nhiên, TPHCM phải chi trả phí quản lý vận hành cho ban quản trị các dự án. Hiện TPHCM tồn tại 39 dự án chung cư có các văn bản, thông báo của ban quản trị, ban quản lý, Công ty Dịch vụ Công ích đề nghị thanh toán chi phí quản lý vận hành các căn hộ bỏ trống do Trung tâm quản lý, với số tiền hơn 81 tỷ đồng.