Lên đỉnh lịch sử với những con số ấn tượng

Ngay từ những phiên giao dịch đầu năm, VN-Index đã bứt phá mốc lịch sử 1.500 điểm vào phiên ngày 06/01, ngay sau đó là bùng nổ thanh khoản thị trường, giá trị khớp lệnh thường xuyên vượt ngưỡng tỷ USD, đặc biệt phiên ngày 10/01 đã vượt hơn 2 tỷ USD.

Sự thăng hoa của thị trường khiến danh sách doanh nghiệp tỷ USD vốn hóa cũng được mở rộng với 61 cái tên, trong đó có nhiều doanh nghiệp lần đầu tiên xuất hiện trong danh sách này.

Sự sôi động chưa từng thấy có đóng góp lớn từ làn sóng nhà đầu tư mới tham gia “ồ ạt”. Đỉnh điểm vào giai đoạn tháng 5-6, nhà đầu tư cá nhân trong nước còn mở mới gần nửa triệu tài khoản mỗi tháng. Mặc dù sức nóng đã hạ nhiệt từ nửa sau của năm nhưng lượng tài khoản mở mới tính chung từ đầu năm 2022 vẫn lập kỷ lục.

11 tháng đầu năm, nhà đầu tư cá nhân trong nước đã mở mới gần 2,5 triệu tài khoản chứng khoán. Đây là con số lớn nhất trong lịch sử 22 năm thành lập thị trường, vượt xa con số của cả 4 năm 2018, 2019, 2020 và 2021 cộng lại. Tính đến cuối tháng 11, tổng số tài khoản nhà đầu tư cá nhân trong nước đã vượt hơn 6,74 triệu tài khoản, tương đương khoảng 6,7% dân số.

Lao dốc với những kỷ lục buồn

VN-Index sau khi tạo đỉnh lịch sử đã đã bước vào nhịp điều chỉnh kéo dài bắt đầu từ tháng 4. Đồng thời, lượng thanh khoản tỷ USD “tụt áp” xuống còn khoảng 9 nghìn tỷ đồng/phiên. Đà giảm mạnh này đã làm nhiều doanh nghiệp “rớt” khỏi câu lạc bộ tỷ USD.

Đà giảm của VN-Index trở nên khốc liệt hơn khi làn sóng “call margin” diễn ra trên diện rộng, chủ yếu đến từ hoạt động đi vay của các lãnh đạo doanh nghiệp, đặc biệt là nhóm bất động sản nhằm bù đắp nguồn vốn thiếu hụt do việc phát hành trái phiếu bị siết chặt.

Một số cổ phiếu thậm chí còn giảm sàn liên tiếp hàng chục phiên cùng chuỗi giải trình “vô tiền khoáng hậu”. Lượng chất bán giá sàn ngày càng lớn qua từng phiên kéo theo nhiều kỷ lục về khớp lệnh trong quá khứ bị xô đổ khi cổ phiếu được “giải cứu”.

Biến động mạnh liên tiếp đã đưa VN-Index thường xuyên lọt top các chỉ số tăng/giảm mạnh nhất thế giới. Vào thời điểm xuống đáy, VN-Index còn đứng đầu tất cả các bảng xếp hạng giảm mạnh nhất thế giới trong toàn bộ các khung thời gian phổ biến như ngày, tuần, tháng, 3 tháng, 6 tháng, từ đầu năm và một năm.

Những thay đổi đáng chú ý

Bên cạnh những động thái quyết liệt trong việc siết chặt kỷ cương trên TTCK, năm 2022 còn ghi nhận nhiều thay đổi mang tính bước ngoặt nhằm nâng cao tính minh bạch về thông tin, hỗ trợ tối đa cho hoạt động đầu tư lành mạnh.

Công bố dữ liệu giao dịch tự doanh: Ngày 17/5, HoSE đã công bố dữ liệu tự doanh rộng rãi và miễn phí, Đến ngày 20/5, HNX cũng bắt đầu thực hiện công bố. Việc công khai dữ liệu giao dịch quan trọng này đã thể hiện quyết tâm của cơ quan quản lý trong việc xóa bỏ sự bất đối xứng thông tin giữa nhà đầu tư nhỏ lẻ và nhà đầu tư tổ chức.

Yêu cầu giải trình cổ phiếu trần/sàn 5 phiên liên tiếp: Ngày 16/05, UBCKNN đã có công văn hướng dẫn các Sở Giao dịch Chứng khoán về việc yêu cầu tổ chức niêm yết, tổ chức đăng ký giao dịch báo cáo, công bố thông tin liên quan đến công ty khi giá cổ phiếu tăng trần hoặc giảm sàn liên tiếp. Đây là một trong những giải pháp nhằm tăng cường giám sát, đảm bảo tính công khai, minh bạch, nhất là sau nhiều vụ thao túng giá đã được phanh phui trước đó.

Đổi cách tính giá thanh toán ngày đáo hạn phái sinh: Cùng ngày 16/5, Trung tâm Lưu ký Chứng khoán (VSD) đã quyết định thay đổi phương pháp tính giá thanh toán cuối cùng (FSP) của hợp đồng tương lai (HĐTL) chỉ số VN30 từ “giá trị đóng cửa của chỉ số cơ sở tại ngày giao dịch cuối cùng” thành “giá trị trung bình số học giản đơn của chỉ số trong 30 phút cuối cùng của ngày giao dịch cuối cùng (bao gồm 15 phút khớp lệnh liên tục và 15 phút khớp lệnh định kỳ đóng cửa), sau khi loại trừ 3 giá trị chỉ số cao nhất và 3 giá trị chỉ số thấp nhất của phiên khớp lệnh liên tục”.

Rút ngắn giao dịch T+: Ngày 19/08/2022, VSD đã ban hành quy chế thanh toán bù trừ mới quy định thời gian ngân hàng thanh toán hoàn tất thanh toán tiền và VSD hoàn tất thanh toán chứng khoán được điều chỉnh từ 15h30-16h00 lên 11h00-11h30 ngày T+2. Nhờ đó, nhà đầu tư có giao dịch mua, bán chứng khoán ngày T+0 sẽ nhận được chứng khoán, tiền trước 13h ngày T+2 để có thể thực hiện mua, bán chứng khoán trong phiên giao dịch buổi chiều cùng ngày.

Giao dịch lô lẻ HoSE: Từ ngày 12/09/2022, nhà đầu tư chứng khoán đã được giao dịch lô lẻ trở lại trên HoSE. Giao dịch được thực hiện trên bảng riêng, hoàn toàn tách biệt với giao dịch chứng khoán lô chẵn, các lệnh giao dịch chứng khoán lô lẻ chỉ được khớp với nhau và không được khớp với lệnh chứng khoán lô chẵn nên nhà đầu tư giao dịch với lô lẻ vẫn chưa thật sự được như kỳ vọng.

Nâng tỷ lệ ký quỹ chứng khoán phái sinh: Từ ngày 15/12, VSD đã thực hiện điều chỉnh tỷ lệ ký quỹ ban đầu tối thiểu từ 13% lên 17% áp dụng từ ngày 15/12/2022. Động thái được đánh giá sẽ giúp thị trường giảm đi “tính đầu cơ” cũng như sức ảnh hưởng của phái sinh lên thị trường cơ sở, qua đó góp phần ổn định tâm lý nhà đầu tư.

Chứng khoán NVC