Các nhà hoạch định kinh tế của Liên minh châu Âu (EU) đang hướng tới mô hình tăng trưởng kinh tế mới của Mỹ. Tuy nhiên, theo Wall Street Journal, điều này sẽ đòi hỏi sự can thiệp lớn hơn của nhà nước vào nền kinh tế. Gần đây, giới chính trị ở châu Âu đã xôn xao sau khi ông Mario Draghi - cựu Chủ tịch Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB), người được coi là có công cứu Khu vực đồng Euro (Eurozone) khỏi cuộc khủng hoảng nợ công năm 2012 - công bố một bản báo cáo dài và được mong đợi về cách thức xử lý tình trạng kinh tế trì trệ. Tình trạng này đang trở nên trầm trọng hơn do làn sóng hàng hóa từ Trung Quốc và không còn nguồn năng lượng giá rẻ từ Nga. * Đề Xuất Của Draghi Ông Draghi đề xuất EU vay thêm những khoản nợ chung để phát triển kinh tế - một giải pháp vốn dĩ vấp phải sự phản đối của Đức. Tuy nhiên, đây chỉ là một quả bóng chính trị gây phân tâm. Điểm mấu chốt của báo cáo mà ông Draghi đưa ra là “EU nên rút ngắn khoảng cách với Mỹ về tăng trưởng năng suất và sáng tạo”. Báo cáo nhấn mạnh rằng không có công ty niêm yết nào của châu Âu được định giá hơn 100 tỷ Euro (111 tỷ USD) ra đời trong 50 năm qua. Trong khi ở Mỹ, loạt tên tuổi như Apple, Microsoft, Nvidia, Amazon, Alphabet, Meta đều đã vượt mốc vốn hóa 1.000 tỷ USD. * Tầm Quan Trọng Của Công Nghệ Ông Draghi nhấn mạnh tầm quan trọng của lĩnh vực công nghệ, nói rằng công nghệ đóng góp gần như tất cả sự vượt trội năng suất của Mỹ trong 20 năm qua. Ông lập luận rằng “châu Âu không thể mắc kẹt mãi” trong những ngành công nghiệp cũ kỹ. Chuyển Đổi Từ Chính Sách “Theo Chiều Ngang” Sang “Theo Chiều Dọc” Sự nhấn mạnh “theo chiều dọc” này vào một lĩnh vực cụ thể là một bước ngoặt lớn khỏi nguyên trạng đã duy trì ở châu Âu từ sau thập niên 1980. Nguyên trạng đó cổ vũ thị trường tự do, tinh thần khởi nghiệp kinh doanh và các chính sách “theo chiều ngang” nhằm thúc đẩy toàn bộ nền kinh tế châu Âu, chẳng hạn như đào tạo lực lượng lao động và xây dựng cơ sở hạ tầng. Quan điểm này được thể hiện rõ trong Hiệp ước Maastricht 1992, nền tảng cốt lõi của EU. * Câu Hỏi Về Năng Suất Lao Động Vì sao năng suất lao động ở Mỹ cao hơn ở châu Âu là một câu hỏi đã tồn tại từ lâu. Câu hỏi này được đặt ra vào năm 1928 bởi ông Allyn Young, vị Chủ tịch người Mỹ của Trường Kinh tế London. Có một điều được rút ra ở đây là các công ty sẽ chỉ đầu tư lớn cho việc tăng năng suất nếu họ hoạt động trong các lĩnh vực tăng trưởng, nơi họ có lý do để đầu tư như vậy. Đó là nguyên nhân khiến châu Âu bị tụt lại so với Mỹ về tốc độ đầu tư trong những ngành không phải là xây dựng. * Đầu Tư Nghiên Cứu Và Phát Triển (R&D) Top 3 công ty đầu tư nhiều nhất vào nghiên cứu ở châu Âu trong thời gian gần đây thường là các hãng sản xuất ô tô chạy bằng xăng. Ngược lại, ở Mỹ, các công ty đầu tư lớn cho nghiên cứu và phát triển (R&D) là các công ty ô tô và dược phẩm vào thập niên 2000, tiếp đến là các công ty phần mềm và phần cứng trong thập niên 2010, gần đây hơn là các doanh nghiệp trong lĩnh vực ứng dụng kỹ thuật số. * Thay Đổi Tư Duy Của Mỹ Mỹ đã đi tiên phong về tự do thương mại đa phương trong nửa sau của thế kỷ 20 và có nhiều động lực để duy trì việc đó cho tới tận gần đây. Các công ty ở Thung lũng Silicon - những doanh nghiệp ra đời một phần dựa vào các khoản đầu tư quân sự trước đó - đã dựa vào các nền kinh tế trong mạng lưới để vươn mình thành những công ty dẫn đầu thế giới. Tuy nhiên, nước Mỹ đã bắt đầu thay đổi tư duy khi Trung Quốc trở thành một đối thủ cạnh tranh trực tiếp. Trợ cấp công nghiệp và một thị trường nội địa rộng lớn giờ đây đang giúp Trung Quốc làm “ngập lụt” thị trường toàn cầu bằng những sản phẩm do nước này sản xuất như ô tô điện, tấm pin năng lượng mặt trời và các sản phẩm công nghệ cao khác. Những mặt hàng đó của Trung Quốc được sản xuất ở mức chi phí thấp mà các doanh nghiệp phương Tây có quy mô sản xuất nhỏ hơn không thể nào đạt được. Kết Luận Việc EU muốn học theo mô hình tăng trưởng kinh tế của Mỹ là một bước đi đầy tham vọng nhưng cũng đầy thách thức. Sự can thiệp của nhà nước vào nền kinh tế, đầu tư vào công nghệ và thay đổi tư duy về năng suất là những yếu tố quan trọng mà EU cần xem xét kỹ lưỡng để đạt được mục tiêu này.