Ngân hàng nhà nước đã có thông báo chính thức về việc hạ lãi suất điều hành. Nhưng nhà đầu tư đa phần chỉ quan niệm rằng hạ lãi suất điều hành = chứng khoán lên. Có thực như vậy không thì chúng ta cần hiểu kĩ rằng có nhiều loại lãi suất điều hành.

Văn bản cụ thể của ngân hàng nhà nước thông báo rõ:

- Lãi suất cho vay qua đêm thanh toán điện tử và bù đắp thiếu hụt vốn từ NHNN với tổ chức tín dụng giảm từ 6% xuống 5,5%

- Lãi suất tái chiết khấu giữ nguyên

- Lãi suất tái cấp vốn giảm từ 5,5% xuống 5%.

Đồng thời giảm trần các mức lãi suất huy động kì hạn từ dưới 1 tháng đến 6 tháng đều giảm. Nhưng trên 6 tháng thì lãi suất huy động do tổ chức tín dụng ấn định tùy vào tình hình cung cầu vốn thị trường.

Ok vậy chúng ta hiểu thế nào

Như hình minh họa bên dưới, các công cụ điều hành của ngân hàng nhà nước có nhiều loại lãi suất, và mỗi loại lãi suất có công dụng khác nhau. Nó cũng giống như bên chứng khoán, có trần, có sàn. Trong đó:

+ Lãi suất tín phiếu là lãi suất sàn (mức thấp nhất), đây là lãi coupon cố định ở tín phiếu mà chính phủ phát hành

+ Đóng vai trò lãi suất trần cấp 1 là lãi suất OMO, đây là lãi suất đấu thầu trên thị trường mở OMO mà chúng ta hay thấy trên báo đài hay ra rả nói nhnn bơm, hút tiền,...

+ Trần cứng nhất chính là lãi suất tái cấp vốn, các mức lãi suất không được vượt qua mức lãi suất này.

+ Nằm ở giữa các mức lãi suất trần, sàn bên trên là lãi suất tái chiết khấu

Lãi suất tái chiết khấu là lãi suất chính mà các ngân hàng thương mại có giấy tờ có giá (vd: trái phiếu chính phủ) mà cần vay ngân hàng nhà nước thì đem đến ngân hàng nhà nước vay với lãi suất tái chiết khấu. Vì vậy đây là lãi suất quan trọng, mang tính định hướng hơn là lãi suất tái cấp vốn.

Còn lãi suất tái cấp vốn mang tính định hướng trần lãi suất. Bản chất là nếu ngân hàng thương mại cần vốn, mà không có giấy tờ có giá thì đem đến ngân hàng nhà nước vay vốn. Nhưng sẽ phải vay với lãi suất cao hơn, có thể coi như là phí phạt vì trong điều kiện bình thường không chịu tích trữ giấy tờ có giá của ngân hàng nhà nước. Và khi ngân hàng thương mại phải đi vay tái cấp vốn là nằm trong danh sách đen của ngân hàng nhà nước nên rất hiếm khi phải đi vay tái cấp vốn, tức đường cùng mới phải đi vay cái lãi suất cao trần này.

Trong thông báo hạ lãi suất lần trước, ngân hàng nhà nước hạ lãi suất tái chiết khấu, giữ nguyên lãi suất tái cấp vốn, thì hôm nay hạ nốt mức trần, tức lãi suất tái cấp vốn theo. Nên chúng ta cần hiểu kĩ, không như báo chí giật tít ngân hàng nhà nước hạ liên tiếp lãi suất mà phải hiểu cụ thể là hạ lãi suất nào.

Tuy rằng hạ lãi suất liên tục dẫn đến chênh lệch lãi suất tiền đồng và dola bị âm khá nặng, nhưng khả năng ngân hàng nhà nước đã có những thông tin và dự liệu mà chúng ta chưa biết, họ có những model mà chúng ta chưa ước lượng được để đưa ra những quyết định như vậy. Vì nếu để swap lãi suất tiền đồng và dola âm lâu sẽ dẫn tới dòng vốn dola chảy máu ra khỏi hệ thống và ảnh hưởng tới không chỉ vấn đề thanh khoản mà cả xuất nhập khẩu trong khi VN là nước có độ mở rất lớn.

Đánh giá về động thái giảm lãi suất điều hành với thị trường chứng khoán, tôi cho rằng có tích cực trong dài hạn, tức nó cần thời gian thẩm thấu. Bởi để thị trường bứt phá được ngay trong ngắn hạn là điều rất khó vì nó không chỉ cần yếu tố tiền rẻ tức là về chất mà nó còn yêu cầu điều kiện về lượng, tức là lãi suất không chỉ phải thấp mà tiền còn phải nhiều nữa. Trong khi cung tiền M2 chúng ta thấy hiện tại đang rất thấp vì bối cảnh hiện tại đã khác với thời dịch bệnh, thời bùng dịch kinh tế ngưng trệ nhưng vẫn có tiền thì lấy tiền ra đánh chứng khoán, nhưng giờ mới là lúc ngấm đòn. Như đã đề cập đến nhiều trong các bài viết trước về các lực lượng tham gia đẩy thị trường lên, nó bao gồm:

- Nhóm doanh nghiệp, tổ chức: đang cạn kiệt nguồn lực, không còn dồi dào để đem đi đánh chứng khoán như hồi dịch bệnh.

- Nhóm nhỏ lẻ: 1 phần bị kẹt ở BĐS, 1 phần vẫn kẹt ở các vùng giá cao, ủ vứt đấy. Mà lực lượng mới sẽ chỉ tham gia khi thị trường lên cao, tầm 1300 trở đi

- Nhóm khối ngoại: Đang rút dần do định giá thị trường hết hấp dẫn

- Nhóm tiền bẩn: bị bó buộc bởi nghị định về giám sát quản lí chặt chẽ hoạt động rửa tiền trên thị trường + lò đang đốt

- Có kì vọng từ 1 dòng tiền thông minh từ kênh trú ẩn tiền gửi chảy sang. Nhưng dòng tiền này nhiều hay ít đến đâu rất khó đánh giá, chỉ có thể đánh giá qua thanh khoản thị trường thời gian tới, và nó nên là 1 giai đoạn chứ không phải 1-2 phiên.

Vì vậy không cần phải vội vàng mua đuổi thị trường khi thông tin hạ lãi suất mới ra. Nhất là khi cấu trúc dòng tiền trên thị trường đa phần là nhà đầu tư nhỏ lẻ kém bền vững. Lập kế hoạch tài chính và quản trị rủi ro tốt nên được ưu tiên vì đa phần nhà đầu tư vốn mỏng nên 1 đợt sụt giảm 10-30% cũng đủ bào mòn tài chính và tinh thần của nhà đầu tư đi nhiều.

Nguồn