Thuế thu nhập doanh nghiệp là một vấn đề quan trọng mà bất cứ một công ty đang hoạt động nào cũng không thể bỏ qua do ảnh hưởng trực tiếp tới khoản lãi thực thu về. Mức thuế suất hiện hành là 20% áp dụng chung cho phần lớn các doanh nghiệp, thậm chí mức thuế suất còn có thể lên tới 32% đến 50% cho một vài ngành riêng biệt.

Tuy nhiên, vẫn có những doanh nghiệp được miễn thuế thu nhập doanh nghiệp do hoạt động trên địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn. Trên sàn chứng khoán hiện ghi nhận ít nhất 2 doanh nghiệp có tiếng, hoạt động tốt và được hưởng lợi lớn nhờ việc được miễn khoản thuế trên.

Đầu tiên là Công ty cổ phần Mía đường Sơn La (mã chứng khoán: SLS). Công ty đã công bố báo cáo tài chính quý 3 niên độ 2022-23 (từ 1/1/2023 đến 31/03/2023) với doanh thu đạt trên 411 tỷ đồng, tăng 28% so với cùng kỳ. Kết quả, SLS lãi ròng kỷ lục hơn 109 đồng trong quý 3, tăng 90% so với thực hiện cùng kỳ.

Lũy kế 9 tháng đầu NĐTC 2022-2023, doanh thu thuần của Mía đường Sơn La ghi nhận 1.126 tỷ đồng và lãi ròng đạt hơn 298 tỷ đồng, lần lượt tăng trưởng 73% và 138% so với cùng kỳ. Bình quân mỗi ngày, SLS thu về hơn 4 tỷ đồng doanh thu.

Một trong những lợi thế giúp SLS đạt được kết quả này đến từ việc được miễn thuế thu nhập doanh nghiệp do hoạt động trên địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn. Công ty không ghi nhận khoản chi phí thuế TNDN trong 9 tháng của niên độ tài chính hiện tại. Do đó, khoản LNTT bằng nguyên phần lãi ròng thu về.

Cũng liên quan tới mặt hàng nông sản , Công ty Cổ phần Nông sản thực phẩm Quảng Ngãi (mã chứng khoán: APF) thuyết minh trên BCTC phần lớn nhà máy và công ty con đều không phải chịu thuế TNDN. Cụ thể APF cho biết công ty áp dụng mức thuế suất 20% đối với thu nhập của văn phòng công ty, xưởng cơ khi, trung tâm thương mại chợ Quảng Ngãi, áp dụng mức thuế suất 10% đối với thu nhập của nhà máy tinh bột sẵn Đồng Phú, còn lại các nhà máy khác của công ty mẹ và các công ty con đều được áp dụng ưu đãi miễn thuế TNDN vì có thu nhập từ hoạt động chế biến nông sản ở địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn.

Có thể thấy rõ mức ưu đãi khi nhìn vào kết quả kinh doanh quý 1/2023 vừa được APF công bố. Doanh thu quý 1 đạt 1.991 tỷ đồng, tăng trưởng 13% so với cùng kỳ. LNTT ghi nhận gần 44 tỷ đồng, bằng phân nửa so với cùng kỳ. Đáng nói, APF không ghi nhận khoản chi phí thuế TNDN hiện hành, giúp LNST bằng đúng LNTT.

Nhìn lại năm 2022 trước đó, APFCO ghi nhận lợi nhuận trước thuế cao đột biến gần 406 tỷ đồng. Nếu áp mức thuế suất phổ biến là 20% thì khoản chi phí thuế TNDN của APF sẽ khoảng 81 tỷ đồng. Tuy nhiên thực tế nhờ cơ chế đặc biệt, công ty chỉ phải chi chưa tới 1 tỷ đồng nộp thuế TNDN trong cả năm 2022.

Câu chuyện cổ tức hấp dẫn, thị giá cổ phiếu ngược dòng tăng mạnh từ đầu năm

Một điểm chung khác giữa SLS và APF liên quan tới sự hấp dẫn của truyền thống chi trả cổ tức cao đều đặn. Hai doanh nghiệp hầu như chưa năm nào "quên" chia cổ tức bằng tiền cho cổ đông. Tỷ lệ chi trả hầu hết đều trên 50%.

Gần đây nhất, SLS đã chi gần trăm tỷ đồng để trả cổ tức năm 2021-2022 bằng tiền, với tỷ lệ lên đến 100%. Trong khi đó tại APF, mức cổ tức năm 2022 dự kiến là 60%, trong đó cổ đông sẽ nhận cổ tức bằng cổ phiếu với tỷ lệ 15% và phần còn lại là 45% bằng tiền mặt, tương ứng hơn 101 tỷ đồng.

Thông tin kết quả kinh doanh tốt, cổ tức cao cộng thêm bối cảnh giá đường tăng “dựng đứng”, cổ phiếu SLS được tiếp thêm động lực để liên tiếp leo lên đỉnh mới. Thị giá ghi nhận đỉnh 175.000 đồng/cp cuối tháng 4 vừa qua trước khi điều chỉnh nhẹ và đi ngang tại vùng giá cao. Kết phiên 22/5, giá cổ phiếu SLS đạt 166.000 đồng/cp, vẫn tăng 35% sau gần 5 tháng.

Tương tự, sắn là một mặt hàng nông sản xuất khẩu tỷ đô của Việt Nam với giá bán tăng mạnh vài tháng gần đây. Cổ phiếu APF phiên cuối tháng 4 ghi nhận mức đỉnh 78.800 đồng/cp. Hiện, thị giá đang điều chỉnh nhẹ xuống mức 73.500 đồng/cp (kết phiên 22/5), tăng 21% từ đầu năm.