Trước đây, vàng miếng đóng vai trò như một loại tiền tệ thực sự trong nền kinh tế Việt Nam. Người dân thường sử dụng vàng miếng để mua sắm mọi thứ, từ xe máy đến bất động sản, do lo ngại lạm phát cao và sự mất giá của đồng VND.

Ngân hàng cũng nhận gửi vàng miếng và trả lãi suất cho người gửi, đồng thời cho vay vàng để kinh doanh. Tuy nhiên, khi vàng miếng được coi là tiền, hệ thống ngân hàng đã gặp nhiều rủi ro lớn. Các ngân hàng huy động vàng, bán lấy VND vì lãi suất VND cao hơn, nhưng không dự phòng đủ khi giá vàng tăng mạnh sau các chương trình nới lỏng định lượng (QE). Để khắc phục, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (SBV) đã phải tổ chức đấu thầu vàng và ban hành quy định về thương hiệu vàng quốc gia, nhằm loại bỏ vai trò của vàng miếng như một loại tiền.

Vàng Miếng: Hiện Tại Là Tài Sản Đầu Tư

Ngày nay, vàng miếng được xem như một tài sản đầu tư đáng giá. Trước đây, việc mua bán vàng thường đi kèm với các phương pháp kiểm tra chất lượng phức tạp như khò lửa để thử tuổi vàng. Tuy nhiên, với sự ra đời của vàng miếng tiêu chuẩn, việc này đã trở nên dễ dàng và tiện lợi hơn. Ngoài thương hiệu vàng SJC, còn có nhiều loại vàng miếng khác như Phượng Hoàng, Thần Tài, và AAA, đáp ứng nhu cầu đầu tư ngày càng tăng.

Vàng miếng giờ đây được sản xuất với các tiêu chuẩn chất lượng và khối lượng rõ ràng, trở thành một lựa chọn đầu tư phổ biến, khác biệt so với vàng trang sức vốn chủ yếu là để tiêu dùng.

Vàng Miếng: Tiền Tệ Hay Tài Sản Đầu Tư?

Vai trò của vàng miếng hiện đang gây tranh cãi. Nếu coi vàng miếng là tiền tệ, việc kiểm soát lượng vàng và cung tiền sẽ thuộc quyền quản lý của Ngân hàng Nhà nước. Điều này tương tự như việc kiểm soát lãi suất VND so với các ngoại tệ khác. Tuy nhiên, với các quy định hiện hành như Nghị định 24, vai trò của vàng miếng như tiền tệ đã giảm đáng kể so với 10 năm trước.

Nếu coi vàng miếng là tài sản đầu tư, có thể thiết lập một trung tâm giao dịch vàng vật chất quốc gia, tương tự như các sàn giao dịch cổ phiếu và trái phiếu. Điều này giúp quản lý tập trung và minh bạch hơn về khối lượng và đối tượng giao dịch. Đồng thời, các công cụ thuế và phí có thể được áp dụng để điều tiết hoạt động đầu tư vàng, từ nhập khẩu, mua bán đến xuất khẩu.

Việc quản lý vàng miếng cần rõ ràng, không nên coi nó vừa là tiền vừa là tài sản đầu tư. Điều này sẽ giúp dễ dàng hơn trong việc quản lý và điều tiết chính sách tiền tệ cũng như đầu tư, tránh những bất cập và rủi ro không đáng có.